Пјер Московици, поранешен француски министер за финансии и актуелен претседател на канцеларијата за ревизија на земјата, мораше да признае дека состојбата на францускиот буџет е во жална состојба: според последните пресметки од првиот квартал оваа година, владата во Париз троши 5,5 отсто повеќе пари отколку што навистина има. Во исто време, со 111,9 отсто, националниот долг на Франција ја надмина Шпанија (109,8 отсто).
Сè уште не е нивото на Италија (140,6 проценти) или Грција (165,5 проценти), но ако овој дефицит на втората по големина економија во Европа се забележи во апсолутни бројки, тогаш тоа е застрашувачка планина на национален долг. Франција годинава ќе треба да плати 57 милијарди евра – дури ни за отплата, туку само за камати на насобраните долгови. Тоа е три пати повеќе отколку во 2021 година.
Московици беше гостин на Радио Франс Интер и таму се соочи со тешки прашања: како Франција треба да инвестира огромни средства во еколошка трансформација, во дигитализација и нови технологии, како Франција и Европа треба да платат, и за одбрана и за помош за Украина – кога ризницата празна?
„Во никој случај не ги зголемувајте даноците!
Но, од него можеа да се слушнат само вообичаените фрази на политичарите: треба да се однесуваме „мудро“, дефицитот и долговите мора да се намалат без да се загрози економскиот раст. Можеби треба да се размислува за зголемување на даноците, особено што француската опозиција гласно бара драстично зголемување на даноците – и за меѓународните компании и за супербогатите.
Ова е секогаш мелем за ушите на граѓаните и гласачите, иако се претвора во евра и центи, по правило е далеку од покривање на расипништвото на државата. Сепак, дури и ваквото зголемување на даноците го отфрла актуелниот француски министер за финансии Бруно Лемер. Тој вели дека е „апсолутно против зголемување на даноците за нашите граѓани“. Владата, додава, веќе има готови мерки за штедење: ќе има намалување на развојната помош, поддршка за еколошка санација на згради, помош за доедукација… Треба да се заштеди од десет милијарди евра, а како што најави министерот , тој веќе работи на нова програма каде се заштедени уште дваесет милијарди.
Француската ревизорска канцеларија проценува дека државата треба да ги намали своите расходи за најмалку 50 милијарди евра годишно за да ја достигне пропишаната граница на дефицитот во еврозоната од 3 отсто од БДП најмалку до 2027 година. Секако, подобро би било да се заштеди уште повеќе, за да се исплати дел од државниот долг. „Треба конечно да одлучиме кои владини расходи се добри, а кои не. Што ги поттикнува иновациите, инвестициите, економскиот раст и вработувањето, а што може да се скрати без да се загрози развојот на нашата земја“, посочува Мошковици.
Повторно ќе има протести…
Француската држава во суштина има значително повисоки расходи од речиси сите други европски земји: тие сочинуваат 56 отсто од БДП. Во голема мера, тоа е поврзано со веќе борбените барања на синдикатите и вработените: да се потсетиме на вистинската војна што се водеше за реформа на пензискиот систем, иако на Французите им е далеку подобро и со оваа „нова пензија“. . од многу пензионери во Европа.
Французите со своите мерки за штедење очигледно сакаат да ги намалат другите социјални расходи, како што е поддршката за невработените – и затоа е сосема извесно дека на улиците на француските градови повторно може да има протести и нереди.
Францускиот министер Лемер е на чело на Министерството за финансии веќе седум години. Значи, дали јас сум одговорен што францускиот буџет е во толку лоша состојба? Се разбира не. Дефицитот и долгот се „околу“ на нивото што тој го предвиде и тоа е дури „релативно добро“, вели тој. Министерот тврди дека проблемот е на друго место: „Можеби ја потценивме можноста инфлацијата толку брзо да се намали.
Така, имаме помалку приходи од данок на додадена вредност, помалку приходи од масата на приходи на граѓаните и помалку данок од фирми. Се на се, тоа е за 21 милијарда евра помалку државни приходи“.
Меѓутоа, проблемот е што „инфлацијата“ во овој случај е резултат на поскапување, а не на печатење пари. Граѓаните навистина трошат помалку, а компаниите помалку, но ова е процес со кој сите земји од еврозоната мораа да се помират. Франција нема друг избор освен да внимава каде ги троши своите пари – и тоа ќе биде жешко политичко прашање и за францускиот претседател Емануел Макрон.