Летото доаѓа и притисокот врз Европската комисија поради нејзиниот неуспех да дејствува во врска со солариумите расте.
Немојте да се залажувате, многу политичари сакаат добар тен – не помалку важен, претседателот на САД, Доналд Трамп. Но, стапките на рак на кожа низ ЕУ продолжуваат да растат, што предизвика повици за преземање мерки од Романа Јерковиќ, социјалистичка европратеничка од сончевата Хрватска и потпретседателка на здравствениот комитет на Европскиот парламент.
„Мора да почнеме да ја третираме употребата на солариуми како што е: сериозен проблем со јавното здравје, а не само козметички тренд“, изјави Јерковиќ за Еурактив пред настанот во Парламентот минатата недела, чија цел беше да се изврши притисок врз Комисијата да донесе закон.
Жешките места на сонце како Австралија и Бразил одамна ги забранија солариумите, а Јерковиќ е јасен дека ЕУ треба да разгледа слични ограничувања. Ако тие земји препознаат „дека ризиците далеку ги надминуваат придобивките, зошто да не биде и Европа?“, праша Јерковиќ.
„Уредите за вештачко потемнување се канцерогени, класифицирани во истата категорија како тутунот и азбестот“, рече пратеникот.
Заборавен приоритет?
Ова не е првпат да се покрене иницијатива за укинување на солариумите.
Во многу земји од ЕУ постои возрасна граница што ги спречува лицата под 18 години да користат солариуми. Неодамна, Данска објави национална забрана за употреба на солариуми за деца и адолесценти поради високата инциденца на меланом, истакна Бранка Мариновиќ, претседател на Европската академија за дерматологија и венерологија (EADV).
Во 2006 година, Европската комисија побара мислење од Научниот комитет за здравје, животна средина и нови ризици (SCHEER), независен комитет кој ја советува извршната власт на ЕУ. Барањето беше да се дознае за здравствените ефекти од ултравиолетовото зрачење (UVR), фокусирајќи се на солариумите што се користат за козметички цели.
SCHEER заклучи дека солариумите веројатно ќе го зголемат ризикот од малигнен меланом на кожата, но во 2016 година, експертите зазедоа уште построг став и предупредија дека не постои безбедно ниво на изложеност на UV зрачење од солариумите.
Заклучокот беше дека нивната употреба е поврзана со зголемен ризик од рак на кожата.
Креветите за сончање моментално се регулирани само според два закона на ЕУ – Директивата за низок напон и Општата регулатива за безбедност на производите – кои не ги опфаќаат експлицитно здравствените ризици поврзани со употребата на кревети за сончање.
Од своја страна, Европската комисија не споменува никаква акција поврзана со здравствените ризици поврзани со креветите за сончање во овогодишната работна програма.
„Како минимум, ни е потребен хармонизиран пристап на ЕУ: строги возрасни ограничувања, задолжителни здравствени предупредувања, регулирање на рекламирањето – особено на социјалните медиуми – и робусни механизми за спроведување“, рече Јерковиќ. EADV исто така се согласува со овие барања.
На прашањето од Euractiv, Европската комисија не даде одговор до моментот на објавување. EADV врши поголем притисок врз извршната власт на ЕУ, кој ја повикува да ја преиспита одлуката за напуштање на плановите за спроведување правила за употреба на кревети за сончање.
Бронзирани и неинформирани
Во 2020 година, меланомот на кожата беше шестиот најчест рак и една од 20-те најчести причини за смрт од рак, според Европскиот информативен систем за рак. Тоа сочинува 4% од сите нови дијагнози на рак во земјите од ЕУ-27 и 1,3% од сите смртни случаи предизвикани од рак.
Влијанието на солариумите врз статистиката не е сосема јасно. Сепак, Меѓународната агенција за истражување на ракот (IARC) долго време го класифицираше вештачкото УВ зрачење како канцероген од Група 1 – истата категорија како чадот од тутун и азбестот.
Ова истакнува корелација. Германија има највисоки стапки на инциденца на меланом меѓу земјите-членки на ЕУ, а исто така и најголем број салони за солариум – 1.330 – во блокот.
Студија од Универзитетот Фридрих-Александер Ерланген, врз основа на податоци од 28.000 луѓе што живеат во Германија, покажува дека помеѓу 2019 и 2022 година, околу 6 проценти од испитаниците посетиле солариум барем еднаш во последните 12 месеци.
Според студијата, повеќето корисници на солариуми не биле свесни за ризиците од предвремено стареење на кожата и рак на кожата.